Wat is een Barrett-slokdarm?

De slokdarm is de buis die loopt van de keel naar de maag. De binnenkant van de slokdarm is afgewerkt met een parelmoerachtige bekleding. Deze bekleding wordt ook wel slijmvlies genoemd. 

Een Barrett-slokdarm betekent dat het onderste deel van de slokdarm bekleed is met ander slijmvlies dan normaal. Het lichtroze slijmvlies van de slokdarm verandert in donkerroze slijmvlies, vergelijkbaar met het slijmvlies van de maag. Dat komt doordat er jarenlang te veel of te vaak maagzuur omhoog in de slokdarm is gekomen. 

Een Barrett-slokdarm zelf geeft geen klachten. Wel kunt u klachten van terugstromend maagzuur, of zure reflux, ervaren. Een Barrett-slokdarm kan soms een iets hogere kans op slokdarmkanker geven, en die kans verschilt van patiënt tot patiënt. Het overgrote deel van de mensen met een Barrett-slokdarm ontwikkelt nooit slokdarmkanker. Daarom hoeven niet alle patiënten met een Barrett-slokdarm gecontroleerd te worden. Uw arts bepaalt dit op basis van het kijkonderzoek van de slokdarm (gastroscopie) en de uitslagen van het weefselonderzoek.

Bronvermelding: Illustrator: Erik & Ik, MDL Fonds

Hier ziet u een afbeelding van de slokdarm, de buis die de mond met de maag verbindt. In de afbeelding is de slokdarm in oranjerood weergegeven. Het Barrett slijmvlies is het rode slijmvlies onderin de slokdarm. Bij mensen met een Barrett-slokdarm is er vaak een middenrifbreukje. Hierdoor is de afsluiting tussen de slokdarm en de maag minder goed, waardoor maagzuur makkelijker terugstroomt in de slokdarm. Dit is te zien in het vergrote, ronde deel van de afbeelding.

Oorzaken van een Barrett-slokdarm

Een Barrett-slokdarm ontstaat door het jarenlang terugstromen van maagzuur in de slokdarm, ook wel zure reflux of brandend maagzuur genoemd. Deze zure reflux kan de slokdarm beschadigen en ontsteking veroorzaken, waardoor het slijmvlies uiteindelijk kan veranderen in Barrett-slijmvlies.

• Refluxklachten: Ongeveer 1 op de 10 mensen met refluxklachten ontwikkelt een Barrett-slokdarm. De meeste mensen met brandend maagzuur krijgen echter geen Barrett-slokdarm. Een Barrett-slokdarm kan ook ontstaan zonder dat iemand ooit klachten van brandend maagzuur heeft gehad. Het is onduidelijk waarom bij sommige mensen wel een Barrett-slokdarm ontstaat en bij anderen niet.
• Breukje in het middenrif: Bij veel mensen met een Barrett-slokdarm werkt de afsluiting tussen maag en slokdarm niet goed, dit wordt ook wel een middenrif breukje, of hernia diafragmatica, genoemd. Het middenrif is de spier die de borstholte van de buikholte scheidt. Een hernia diafragmatica ontstaat wanneer een deel van de maag door een zwakke plek of opening in het middenrif naar boven in de borstholte verschuift. Strict genomen is er dus geen sprake van een breukje in het middenrif. Door de verschuiving  werkt de afsluiting van de maag naar de slokdarm minder goed. Dit kan leiden tot klachten zoals brandend maagzuur, zuur oprispingen of soms pijn op de borst, en uiteindelijk in sommige gevallen tot een Barrett-slokdarm.
• Risicogroepen: Een Barrett-slokdarm komt vooral voor bij mannen boven de 50 jaar met langdurige refluxklachten. Vrouwen en jongere mensen kunnen het ook ontwikkelen, maar dat gebeurt minder vaak. We zien een Barrett-slokdarm ook vaker bij patiënten met overgewicht. Dat komt, omdat door het overgewicht de druk in de buik hoger wordt, en daardoor stroomt het maagzuur nog makkelijker de slokdarm in.

Breukje in het middenrif

Diagnose Barrett-slokdarm

De diagnose wordt gesteld met een kijkonderzoek van de slokdarm en maag, een zogenoemde gastroscopie. Een MDL-arts gebruikt hierbij een flexibele slang met een camera om de slokdarm van binnen te bekijken. Tijdens dit onderzoek worden ook kleine hapjes weefsel (biopten) afgenomen. Deze biopten worden onder een microscoop onderzocht om de diagnose Barrett-slokdarm met zekerheid vast te stellen.

Barrett-slokdarm tijdens gastroscopie

Bij een Barrett-slokdarm is het slijmvlies van de slokdarm veranderd. Het normaal lichtroze slijmvlies wordt donkerroze, vergelijkbaar met het slijmvlies van de maag.

Wat kunt u zelf doen?

Hoewel u niets kunt veranderen aan een bestaande Barrett-slokdarm, kunt u met een gezonde leefstijl en medicijnen de refluxklachten verminderen. Zo zorgt u ervoor dat uw slokdarm niet verder beschadigd.  

• Gezonde leefstijl: Zorg voor een gezond voedingspatroon, een gezond gewicht, voldoende beweging en vermijd roken en alcohol. Indien u overgewicht heeft, is het advies om gewicht te verliezen. 
• Zuurremmende medicijnen: Neem uw medicijnen tegen brandend maagzuur zoals voorgeschreven door uw arts. Het is belangrijk om deze levenslang te blijven gebruiken, tenzij uw arts anders adviseert.

Soorten medicatie bij brandend maagzuur

Er zijn twee soorten medicijnen om brandend maagzuur te behandelen:

• Neutraliserende medicijnen: Deze middelen verminderen tijdelijk de zuurgraad in de maag. Ze werken snel, maar het effect houdt niet lang aan. Geschikt voor incidenteel gebruik. Voorbeelden: Rennie®, Antagel®, Maalox®.
• Maagzuurremmers: Deze medicijnen remmen de aanmaak van maagzuur en zijn geschikt voor langdurig gebruik. Voorbeelden: Losec®, Nexium®, Pantozol®, Prezal®, Pariet®. Veel mensen met een Barrett-slokdarm gebruiken dagelijks een maagzuurremmers.

Alarmsymptomen

Bij een Barrett-slokdarm is het belangrijk om goed te letten op de volgende klachten. Deze klachten kunnen namelijk een gevolg zijn van een maagzweer of slokdarmkanker. Ga met deze klachten altijd naar de huisarts:

• Onverklaarbaar gewichtsverlies
• Bloed overgeven
• Pikzwarte, teerachtige ontlasting
• Problemen met slikken, of als het eten niet wil zakken

Controles bij een Barrett-slokdarm

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de kans op slokdarmkanker in een Barrett-slokdarm veel lager is dan dat we eerder dachten. We weten ook dat de kans op slokdarmkanker per persoon verschilt. De beroepsvereniging van Maag-Darm-Leverartsen heeft daarom het initiatief genomen om de zorg te veranderen. In uw geval dragen verdere gastroscopie controles niet bij aan uw gezondheid. Hiervoor zijn meerdere redenen:

• Uw arts heeft bij uw laatste gastroscopie vastgesteld dat u een korte Barrett-slokdarm heeft zonder afwijkingen bij het weefselonderzoek
• Slokdarmkanker komt niet voor bij uw ouders, broers en/of zussen

Als toch slokdarmkanker voorkomt bij uw ouders, broers en/of zussen, neem dan contact op met uw behandelend arts.

Wat gaat er veranderen

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat de kans op slokdarmkanker in een Barrett-slokdarm veel lager is dan dat we eerder dachten. We weten ook dat de kans op slokdarmkanker per persoon verschilt. De beroepsvereniging van Maag-Darm-Leverartsen heeft daarom het initiatief genomen om de zorg te veranderen. In uw geval dragen verdere gastroscopie controles niet bij aan uw gezondheid. Hiervoor zijn meerdere redenen:

• Uw arts heeft bij uw laatste gastroscopie vastgesteld dat u een korte Barrett-slokdarm heeft zonder afwijkingen bij het weefselonderzoek
• Slokdarmkanker komt niet voor bij uw ouders, broers en/of zussen

Als toch slokdarmkanker voorkomt bij uw ouders, broers en/of zussen, neem dan contact op met uw behandelend arts.

Waarom verandert mijn zorg?

Mensen met een Barrett-slokdarm werden lange tijd standaard elke 3 tot 5 jaar gecontroleerd. Er is echter nooit wetenschappelijk aangetoond dat deze controles daadwerkelijk bijdragen aan een langer of gezonder leven.

Door jarenlang onderzoek is onze kennis over de barrett-slokdarm sterk toegenomen. We weten nu dat de kans op de ontwikkeling van slokdarmkanker veel kleiner is dan eerder werd gedacht. Dit risico is nog lager bij mensen met een kort stuk Barrett-slokdarm waarin bij weefselonderzoek geen afwijkingen zijn gevonden. Dit zijn factoren die uw arts beoordeelt tijdens een kijkonderzoek. Daarnaast is het risico op slokdarmkanker kleiner bij mensen bij wie slokdarmkanker niet in de familie voorkomt. 

Op basis van deze inzichten heeft de beroepsvereniging besloten de zorg aan te passen. Voor een groot deel van de mensen met een Barrett-slokdarm worden kijkonderzoeken daarom gestopt, omdat deze niet bijdragen aan de gezondheid, maar wel belastend kunnen zijn.

Gegevens vastleggen

Graag zouden we de gegevens van personen met een Barrett-slokdarm vastleggen in een registratie, om zo; 

1. Nog meer kennis te krijgen over een Barrett-slokdarm
2. Bij nieuwe inzichten, contact met u op te kunnen nemen

We vragen u om hiervoor een toestemmingsformulier te ondertekenen zodat we uw gegevens mogen opnemen in de registratie. Vanuit het Barrett Coördinatiecentrum sturen we u het toestemmingsformulier met antwoordenvelop u via de post op.

Wat houdt de Barrett-registratie in?

In deze registratie verzamelen wij uw bestaande medische gegevens in een beveiligde registratie. Wij vragen daarvoor relevante gegevens op bij bestaande registraties, zoals bijvoorbeeld het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) of de landelijke pathologiedatabase (PALGA) of uw ziekenhuis. U hoeft hiervoor zelf niets extra’s te doen en wij zullen u verder geen vragenlijsten opsturen. 

Uw deelname is wel belangrijk! Door uw deelname kunnen wij beter onderzoek doen naar een Barrett-slokdarm. Zo nodig kunnen we ook contact met u opnemen bij toekomstige veranderingen. 

Deelname aan de registratie heeft geen nadelen. Een mogelijk voordeel is dat we u in de toekomst kunnen informeren als er nieuwe medische kennis of behandelingen zijn die van invloed kunnen zijn voor uw situatie.

Waarom vragen wij uw toestemming?

Om uw gegevens veilig en volgens de wet te kunnen gebruiken voor onderzoek, hebben wij uw toestemming nodig. Uw gegevens worden gecodeerd opgeslagen en zonder uw naam bewaard in onze registratie. Zo zorgen we dat uw privacy wordt beschermd. Uw zorg verandert niet, ongeacht of u wel of geen toestemming geeft. U kunt op elk moment stoppen met deelname aan de registratie, zonder dat dit invloed heeft op uw situatie. 

Privacy en gegevensbeheer

Uw privacy is voor ons van groot belang daarom zullen uw (medische) gegevens op een veilige en vertrouwelijke manier worden opgeslagen. Uw gegevens worden gecodeerd opgeslagen en zijn alleen toegankelijk voor bevoegde onderzoekers. Dit gebeurt volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Hoe kunt u zich afmelden?

Stuur een e-mail naar barrett@nki.nl of een brief naar het Barrett Coördinatiecentrum met de volgende gegevens:

• Naam en achternaam
• Geboortedatum
• Adresgegevens
  • Straat
  • Huisnummer
  • Postcode
  • Woonplaats
• Telefoonnummer

Wat gebeurt er na afmelding?

• Uw gegevens worden verwijderd uit onze registratie.
• U ontvangt geen informatie meer over nieuwe medische inzichten of behandelingen.
• Reeds verzamelde gegevens blijven beschikbaar voor lopend onderzoek.

Voor vragen kunt u contact met ons opnemen via barrett@nki.nl